Korrespondenti i luftës dhe analisti politik kroat, Zoran Kusovac rrëfen në 25 vjetorin e fillimit të bombardimeve të NATO-s në ish-Jugosllavi dhe masakrat e ushtrisë serbe ndaj popullsisë civile shqiptare të Kosovës.
I vendosur atë kohë në Malin e Zi, ai tregon se si u pritën refugjatët shqiptarë që po i iknin luftës në vitin 1999 në qytetet malazeze.
“NATO bombardoi Serbinë më 24 mars. Shumica e gazetarëve të huaj ishin në Beograd pasi të gjitha objektet e transmetimit ishin në duart e Millosheviçit. Disa ditë më parë kisha thirrur Presidentin e Malit të Zi, Milo Gjukanoviç.
Ai më pyeti nëse mund të vendosja një lidhje satelitore siç ishin të gjithë në Beograd, të kontrolluar nga regjimi serb. Sky News nuk mund ta dërgonte një pasi sigurimi nuk do ta mbulonte, kështu që gjeta operatorin privat SNG në Londër, dhe ai shpjegoi se Mali i Zi do t’i jepte mbrojtje të armatosur dhe do të bënte shumë para si lidhja e vetme atje”, shkruan gazetari Zoran Kusovac.
Më tej, ai tregon se vetë nuk ka marrë asnjë qindrakë nga paratë që janë gjeneruar, kurse për ish-presidentin malazez mund të ketë bërë 1 milionë dollarë.
“(Jo, nuk kam marrë asnjë qindarkë prej tij, ai duhet të ketë bërë 1.000.000). Arritëm në kryeqytetin Podgoricë më 23 Mars. Gjukanoviç na dha një mbështetje të fortë #MUP (policore) pasi kundërzbulimi ushtarak serb donte të më arrestonte për raportimin tim të mëparshëm për UÇK”,tregon gazetari kroat.
Më tej, Zoran Kusovac rrëfen se mbrëmjen e 25 Marsit 1999 ai ndodhej në Hotelin Crna Gora në Malin e Zi, të mbushur plot me spiunë dhe teksa darkonte me zv.kryeministrin Dragisa Burzan dikush (shefi i Policisë malazeze) e ka marrë në telefon dhe i ka treguar se serbët po dëbonin me dhunë shqiptarët nga Kosova.
“Më 25 Mars isha duke darkuar në Hotel Crna Gora, AKA Casablanka i cili ishte plot me spiunë, me zëvendëskryeministrin Dr Dragiša (Giša) Burzan, mik i vjetër. Ai ishte fizikan bërthamor, anëtar Partisë Socialdemorkatre (SDPCG). Rreth orës 20:00 i ra celulari. “Bëre mirë”, tha ai “Më lajmëroni nëse vijnë më shumë”. Ai më tha “Serbët po i dëbojnë me dhunë shqiptarët nga Kosova. 150 kanë mbërritur në Rozhaje [qyteti i parë në Mali i Zi nga Peja] në 2 orët e fundit”.
Shefi i policisë ishte nga partia e tij, shpjegoi ai, dhe ai tashmë i futi refugjatët në shkollën lokale dhe organizoi ushqim dhe batanije. Një orë më vonë një telefonatë tjetër. “Tashmë 1000″ njoftoi Gisha. Në mesnatë 2000, shefi i policisë tha se shkolla ishte plot, nuk kishte më vend, batanije dhe ushqime”, vijon rrëfimi.
Pavarësisht se vendasit nuk kishin më ushqime dhe ndihma për të strehuar refugjatët e shumtë që vetëm shtoheshin, Zoran Kusovac tregon se qeveria malazeze kishte një problem më të madh. Koloneli i ushtrisë serbe kishte telefonuar zyrtarët në Malin e Zi dhe u kishte bërë thirrje të mos strehonin më shqiptarë të Kosovës.
“Kolonel i Ushtrisë Serbe thirri për të thënë se ne nuk duhet të pranojmë refugjatë. A do të vijmë dhe do t’i dëbojmë në Shqipëri?”, u dëgjua në telefon. “Vazhdo t’i marrësh, përpiqu të shmangësh përplasjen e zjarrit me Ushtrinë, por qëndro i palëkundur”, u përgjigj ai.
“Në orën 01:00 Giša, duke pirë dojçin e tij të 10-të [kafe pa shije por popullore në Malin e Zi] telefonoi Gjukanovic i cili pranoi: “Merrini të gjithë, do të dërgojmë ndihmë & përforcime policie, Ushtria nuk do t’i prekë”. Në fillim të datës 26 Mars, 4000+ dhe vazhduan të vinin. Shefi i futi në fabrikën e tekstilit. I kërkova Gishës të vinte me ne në Rozhaje. Ne nuk mund ta merrnim lidhjen, por Londra do ta intervistonte me telefon.
Në pamundësi për të ardhur, Gisha na dha ndihmës ministrin e Jashtëm. Të shoqëruar nga 10 policë arritëm në Rožaje në mesditë: qyteti me 9000 banorë dyfishoi popullsinë e tij brenda një dite, në atë mbrëmje kishte pothuajse 8000 refugjatë. Ishte e tensionuar por jo kërcënuese. Kosovarët padyshim u besuan pritësve të tyre.
Më në fund takojmë shefin e policisë: Shemso Dedeiq, ish-mësues. I qetë por i vendosur, me durim dhe kohë për të gjithë. “Kam vendosur pika kontrolli për të parandaluar Ushtrinë të provojë ndonjë marrëzi. Të gjithë vendasit janë të mrekullueshëm, ata kuptojnë dhe ndihmojnë. Por së shpejti nuk do të jemi në gjendje t’i vendosim askund të ardhurit. Ne kemi nevojë për gjithçka: tenda, batanije, ushqim, kemi vetëm dru zjarri dhe ujë”. Më pas na dërgoi në Qafën e Kulës. Rruga ngjitet nga 1100 në 1800 m të Rozhajës dhe më pas zbritje e frikshme në Pejë në 500 m”, tregon gazetari kroat.
