E para nga katër raundet e referendumeve të Zvicrës të planifikuar për vitin 2024 do të zhvillohet më 3 mars. Dy çështje të lidhura me pensionin do të jenë në rrezik, shkruan albinfo.ch.
AHV /AVS – pensioni i 13-të
Ky propozim, i krijuar nga partitë e majta dhe sindikatat, kërkon pagimin e një pensioni shtesë, në të njëjtën masë me pensionin “e rregullt” AHV/AVS që merret çdo muaj.
Kjo do të korrespondonte me një rritje mujore të pensioneve prej 8.33 për qind, e cila, sipas mbështetësve, është një rritje e nevojshme për të kompensuar koston më të lartë të jetesës të nxitur nga inflacioni dhe fuqinë më të ulët blerëse.
Parlamenti dhe Këshilli Federal u bëjnë thirrje votuesve të refuzojnë propozimin, duke argumentuar se një rritje e tillë e shpenzimeve publike nuk do të ishte e qëndrueshme financiarisht, shkruan thelocal.
Për sigurimin e pleqërisë së qëndrueshme
Kjo nismë, e udhëhequr nga partia liberal-radikale, kërkon rritjen e moshës së pensionit për burrat dhe gratë në 66 vjeç, nga 65 vjeç për burrat dhe 64 për gratë (kjo e fundit do të shkojë në 65 në vitin 2025).
Më tej, mosha e daljes në pension do të lidhet me jetëgjatësinë mesatare – domethënë, do të rritet automatikisht nëse rritet jetëgjatësia.
Këshilli Federal dhe Parlamenti rekomandojnë refuzimin e kësaj mase, sepse bazimi i moshës së pensionit në jetëgjatësinë e popullsisë nuk merr parasysh çështjet sociale ose situatën në tregun e punës.
Kush mund të votojë?
Në thelb vetëm qytetarët zviceranë do të mund të votojnë më 3 mars, si dhe në tre referendumet e tjera më 9 qershor, 22 shtator dhe 24 nëntor.
Disa kantone lejojnë banorët e huaj të marrin pjesë në procesin politik – me kufizime të caktuara.
Kantonet e Fribourg-ut, Vaud-it, Neuchâtel-it dhe Jura-s lejojnë jo-qytetarët të votojnë, të zgjedhin zyrtarë dhe të kandidojnë për zgjedhje në nivel komunal. Kushtet ndryshojnë nga një kanton në tjetrin, por në shumicën e rasteve kërkohet një kohëzgjatje e caktuar qëndrimi dhe/ose një leje qëndrimi.
Në Vaud, për shembull, ku 30 për qind e popullsisë është e huaj, emigrantët mund të kandidojnë ose të marrin pjesë në këshillin komunal ose të qytetit, si dhe të nënshkruajnë një iniciativë ose një referendum komunal.
Ata gjithashtu duhet të kenë një leje qëndrimi për të paktën 10 vjet dhe të jetojnë në kanton për të paktën tre vjet.
Të gjithë shtetasit e huaj regjistrohen drejtpërdrejt në regjistrin zgjedhor pasi plotësohen kërkesat dhe marrin automatikisht materialin zyrtar për votat dhe zgjedhjet në nivel komunal.
Gjeneva, e cila ka popullsinë më të madhe të huaj në Zvicër (45 për qind), u jep të huajve të drejtën e votës në nivel komunal, por ata nuk mund të kandidojnë për poste.
